Цахим хэл шинжлэлийн нэг чухал салбар Монголд харьцангуй сүүлд бий болсон бөгөөд эхний жилүүдэд хэлний өгөгдлийн сан бүрдүүлэх, онолын үндсэн чиглэлийг судлахад гол анхаарлаа төвлөрүүлж ирсэн. Энэ эхний шатанд суурь судалгааг программ болгон гаргах оролдлогууд гарч байсны дотор алдаа шалгуур бас байсан юм. Гэвч, “Болор” алдаа шалгуур шиг бүтээгдэхүүн болон гарах хангалттай хэмжээнд хүртэл хараахан гараагүй байсан билээ. Тус программын суурь хэрэглэгдэхүүн анхнаасаа монгол хэлний зүйн дагуу бэлтгэгдсэн бөгөөд 80,000 гаруй нэгжийг 40 гаруй сая хувилбараар боловсруулан буруу зөвийг тогтоон гаргаж буй. Энэхүү хэл шинжлэлийн мэдлэгт тулгуурласан байдал нь тус программын үндсэн чухал онцлог юм. Тиймээс энэ нь Монгол дахь цахим хэл шинжлэлийн холбогдох салбартаа яах аргагүй дэвшил болно. Аливаа шинэ зүйл эхнээсээ үнэмлэхүй төгс төгөлдөр байна гэж байхгүй бөгөөд хэлний хувьсанги байдлыг программд тусган шинэчилж байх явдал байнга тохиолддог. Тийм ч учраас, “Болор” алдаа шалгуур анх гарснаасаа хойш гурван хувилбараа гаргасан нь энэ тал дээр анхаарч ажиллаж байгаагийн шинж юм. Үүнтэй холбогдуулан анхаарах зарим зүйлийг дурдвал, томоохон толь бичгүүдийг дахин шүүрдэж орхигдсон үгийг нэмэн оруулах, гадаад улс орны нэр; гадаад хүний оноосон нэр, ормол үгс, хүний болоод газар нутгийн оноосон нэр зэргийг оруулах зэргээр цаашид өгөгдлийн санг баяжуулна биз ээ. Алдаа шалгуурыг хийсэн бүх хүнд өвгөн багш талархал илэрхийлж: "Баярлалаа" хэмээн бөхийн ёсолж тал өгье.

Болорсофт ХХК нь орчин үеийн мэдээллийн технологийн хөгжлийн ололт, түүнийг бичиг соёлын харилцаанд нэвтрүүлэх талаар санаачилгатай, бүтээлч ажиллаж байгаад бичиг, соёлын салбарын, тэр тусмаа эх хэлний сургалт, судалгааны салбарт ажиллаж байгаа бид баярлаж байна. Энэхүү алдаа шалгуурыг хэрэглэж байгаагийн хувьд дараах үнэлэлт өгч байна. Энэхүү алдаа шалгуур нь мэдээллийг алдаа мадаггүй, түргэн шуурхай дамжуулах, хүлээн авахад зайлшгүй хэрэгтэй шийдэл болсон байна. Эх хэлээр мэдээлэл дамжуулахад тавигдах нэг чухал шаардлага бол мэдээлэл нь тухайн улс үндэстний хэрэглэж байгаа бичиг үсгийн зөв бичих журамласан дүрмийн алдаагүй байх явдал юм. Энэхүү шалгуур нь одоогийн мөрдөж байгаа зөв бичих дүрмийн дагуу хийгдсэн учраас хэрэглэгчийн хэрэгцээнд нийцсэн байна. Үүнийг хийхийн тулд зөв бичгийн тулгуур толиудыг ашигласан байна. Энэхүү шалгуурыг цахим техникт суулгаснаар алдаа мадгийг засах гэж цаг хугацаа алдахгүй, богино хуг ацаанд зөв хувилбар сонгох боломжтой болсноос гадна алдаагаа сонгох явцад олон тооны үгийг зөв бичих аргачлалд суралцах боломжтой. Энэ шалгуур нь анхны оролдлого, шинэ бүтээгдэхүүн учраас үгийн сангийн багтаамж харьцангуй хязгаарлагдмал байгаа боловч өдөр тутмын мэдээллийн хүрээнд хангалттай үгийн нөөцтэй болжээ. Энэхүү шалгуур нь хэрэглэгчийн хувьд нээлттэй боломж олгож байгаа нь нэг давуу тал юм. Тухайлбал, хэрэглэгч өөрийн хувийн сан үүсгэх боломжтой, одоо монголд хэрэглэгдэж байгаа аль ч программ дээр ажиллах боломжтой гэх мэт. Эцэст нь тэмдэглэхэд, эх хэлний харилцаанд орчин үеийн мэдээлэл харилцааны технологийн ололтыг цаг алдалгүй нэвтрүүлж буй танай компанийн хамт олонд амжилт хүсье.

Бизнес эрхлэгч та яагаад “Болор спелл” алдаа шалгуурыг сонгох ёстой вэ? Нэгдүгээрт, зөвхөн алдаа заасан тэр хэсэгт анхаарлаа хандуулж хянах боломжтой тул “Болор спелл” алдаа шалгуур нь ажлын цагийг хэмнэдэг. Ингэснээр байнга “Microsoft Word” программд бичиг баримт боловсруулдаг худалдаа, үйлдвэрлэл, банк санхүү, даатгалын компаниуд, хуулийн болон зөвлөгөөний фирмүүд хүн/цагийн ихээхэн хэмжээний хэмнэлт гаргах боломжтой. Хоёрдугаарт, алдаагүй баримт бичиг боловсруулж, чанартай агуулга санал болгох нь үйлчлүүлэгчийн сэтгэл ханамжид эергээр нөлөөлж, танд бизнесийн өрсөлдөөний харьцангуй давуу талыг бий болгоно. Гуравдугаар, аливаа бизнесийн нууцтай харьцдаг бүх мэргэжилтнүүд, байгууллага, компаниуд үнэ төлбөргүй онлайн алдаа шалгуурыг ашиглахгүй байх шаардлагыг ажилчдадаа тавих ёстой. “Болор Дуран” алдаа шалгуур нь “Microsoft Word” программд хамт суулгасан офлайн программ тул бизнесийн нууцыг хамгаалах шаардлагыг хангасан программ мөн.

Тус программ хангамж нь цахим технологи Монголчуудын ахуй амьдралын болон ажил албаны үндсэн хэрэглүүр болж, түүний хүрээнд хүмүүн бүр үгийг зөв сонгон, зөв хэрэглэхэд бэрхшээлтэй байгаа энэ цаг үед тэдний нэн тулгамдсан хэрэгцээг хангах нүдээ олсон сайн бүтээгдэхүүн болсон байна. Компьютерыг ашиглан бичвэрийн үг үсгийн алдааг хянах нь цаг болон хөдөлмөрийг хэд дахин хэмнэх төдийгүй, бичиг хэргийн ажил эрхэлдэг хүн бүрийн компьютерт байвал зохих программ болжээ.

Ахмадууд нь Дамдинсүрэнгийн толийг хар, залуус нь Болор дуран суулга. Элдэв маргаан хэрэггүй... Хүн ер нь эх хэлээрээ хүртэл огт алдаагүй бичиж чаддаггүй л юм. Дунд сургуульд байхдаа цээж бичиг гэж хийдэг л байсан биз дээ. Дандаа л “Алдаа 0, Онц” гэж авдаг байв уу, та? Үгүй биз. Хамгийн сайн сурагч л гэхэд ганц хоёр алдана, алдана. Тэр цагт бид яагаад энэ үгэн дээр алдчихав аа, яаж бичдэг юм бол, ямар дүрэмтэй юм бол гэж боддог байснаас биш хэзээ энэ үгийг ингээд өөрөөр бичдэг болчхов, хэнээс болоод би алдчихав, энэ багш яагаад буруу засаад байна гэж бодож байсангүй. Цаг их өөр болжээ. За тэгээд буруу бичсэнээ нэг хэсэг хамгаалж үзэлцэнэ, үнэхээр ялагдаад ирвэл ичнэ, ичихээрээ дунд сургуулийнхаа монгол хэлний багшийг ч юм уу, хэн нэг хэл шинжээч, цаашлаад яам тамгын газрыг буруушаана. Тооцоолуурын программ бол ичих ч үгүй, андуурах ч үгүй, хэн нэгнийг буруутгах ч үгүй, зүгээр л энэ чинь буруу, энэ нь зөв юм аа л гээд хэлээд өгнө. Машин гээч, программ гээч хүйтэн, хөндий, сэтгэлгүй зүйл. Тэр нь ч амар. Таны багадаа яаж бичдэг байсан, багш чинь ямар сайхан муухай хүн байсан, олон нийт юу гэж бичсээр ирсэн, тэр нэг сонин дээр юу гээд биччихсэн байна, тэр нэг алдарт зохиолч яаж бичээд байна, тэр бүгд ямар ч хамаа байхгүй. Зүгээр л Ю. Цэдэнбалын даалгавраар Ц.Дамдинсүрэнгийн боловсруулсан дүрмийг программ болгоод л оруулчихсан, тэр нь тэгээд ичих, айх, эргэлзэх, эндүүрэх, хэн нэгнийг буруутгах, уурлах, хорсох, үзэн ядах ямар ч сэтгэлийн хөдлөлгүй, зүгээр л энэ чинь буруу байна аа гээд л болоо. Тэгэхээр одоо нэг их хэрэлдээд, цэц булаалдаад, маргаад байдгаа больцгооё. Болор дуран авч тооцоолууртаа суулгачхаад, ганц товчлуур дараад л гүйцээ.

“Болор” алдаа шалгуур гарсан нь Монгол хэлшинжлэлийн шинэхэн салбарын ололтыг амьдралд нэвтрүүлэн хэрэглээнд оруулсан үйл явдал юм. Энэ нь МУИС дээр төвлөрөн хэрэгжүүлсэн цахимд зориулсан монгол хэлний судалгааг программчлалын өндөр төвшинтэй холбон боловсруулсны үр дүн болно. Тус алдаа шалгуурт, монгол хэлний үгийн санг залгамал хэв шинжтэй монгол хэлний онцлогийн дагуу үгийн үндсэнд орсон нэг залгавраас хойш давхарлан хувилах хэдэн мянган боломжоор тооцоолон ажиллаж байгаа тул орох түгээмэл боломжийг тооцоолон оруулжээ.

Монгол хүн эх хэлээ гамтай, нандигнаж хэрэглэх хэрэгтэй гэж би хувьдаа боддог, ер нь хойч үеийн залуусыг ч гэсэн Монгол хэлээрээ зөв алдаагүй бичих нь маш чухал бөгөөд үндэстний соёлын хэмжээний том ойлголт юм. Сүүлийн үед ажиглаад байхад өдөр тутмын хэрэглээ нь хэт гаднын соёлд автаж, цаашилбал монголоороо бичихгүй дан кирилл галигаар хүртэл бичээд хэвшсэн харагдаж байгаа нь бичгийн соёл гэгч зүйл аюулд орж байна. Харин өнөөдөр энэ аюулыг Болор-толь, Болор спелл алдаа шалгуур гэх программыг ашигласнаар эх хэлээрээ алдаагүй зөв бичиж сурах боломжийг олгож байгаад сайшаалтай байна. Та бүхний ажилд илүү их амжилт бүтээлийг хүсье

Одоогоос 10 гаруй жилийн өмнө Ангууч гэж монгол хэлний дүрмийн программ байдаг байлаа. Монгол залуус өөрсдөө хийсэн гэдэг утгаараа аятайхан ч, амьдралын бодит эрэлтийг хангасан программын төгс хэрэглээ гэдэг талаасаа учир дутагдалтай байсан. Алдаагүй сод бүтээл гэж байдаггүй ч түүнийг алхам тутамд хөгжүүлж боловсронгуй болгож байх нь бүтээгдэхүүнийг хөгжүүлэгчийн хариуцлагатай үүргийн нэг юм. Чухам шалтгаан нь юу байсныг мэдэхгүй ч Ангууч программын сураг алдарсан. Харин нэг загвар өмсөгч сайхан залуу нөгөө Ангууч гэх нэрийг авчихсан залуусын хэлдгээр ОД болсон ажгуу. Ямартаа ч өнөөдөр албан бичиг хэрэг боловсруулах ажиллагаанд монгол үгний дүрмийн алдааг засдаг, алдаа гаргахаас урьдчилан сэргийлдэг үйлдэл бүхий программ хангамж туйлын шаардлагатай байсан. Одоогоор харагдаж байгаа, хэрэгцээг маань бүрэн хангаж байгаа нь "Болор спелл" гэх энэ программ л байгаад байгаа юм. Хичээгээрэй залуус минь. "Болор спелл" гэх нэр бас нэг загвар өмсөгчийн nick нэр болчихсон тууж явахыг сонсмооргүй л байна шүү. Амжилт.

Байгууллагуудын албан бичиг энэ тэр арай дэндүү болсон, албан бичиг унших гэж алдааг нь тоолсоор гутардаг болж.
 Боловсролгүй хүмүүс л ажилладаггүй байлгүй, алдаа засдаг программ гарчихсан байна шүү. Монгол хэлээ мэддэггүй, бүдүүлэг соёлгүйгээрээ дуудуулж байхаар энэ программыг аваад компьютертоо суулгахыг зөвлөе.

Би гадаадад амьдарч, суралцаад 10-аад жил болж байна. Тэнд их сургуулиа дүүргээд Монголдоо ирээд хамгийн их тулгарсан асуудал бол кирилл Монгол бичгээр зөв бичих байлаа. Монгол хэлээ бага ангид л үзээд гадагшаа явсан болохоор дүрмийн хувьд, үсэглэлийн хувьд үнэхээр их алддаг байлаа. Харин танай Болор спелл программыг ашигласнаар Монгол хэлэндээ сайжирч байгаадаа баяртай. Майкрософт оффисын бүх хувилбарт ажилладаг бас дүрмийн тайлбартай байдаг нь их таалагддаг. Над шиг гадаадад сурч ирсэн хүмүүст хэрэглэж үзэхийг зөвлөмөөр байна.

Би сүүлийн үед Болор спелл алдаа шалгуурыг хэрэглэх болсон. 10 жилээ төгсөөд 10 гаруй жил боллоо. 10 жилд байхдаа монгол хэлэндээ онц сурдаг байлаа. Тэгээд ч тэр үү өөрийгөө зөв бичдэг гээд эрдээд бас маш их алддаг байснаа харж байна. Бидний үеийн хүмүүст маш хэрэгтэй программ болжээ.

Болор спелл-г ашиглаад 6 сар боллоо. Хэлзүйн талаас нь мэргэжлийн байгууллага болох үндэсний хэлний бодлогын зөвлөл болон олны танил эрдэмтэд шалгаад, үнэлээд зөв болохыг нь баталснаас хойш юу хэлэх вэ. Технологи талаас нь харин харвал олон улсын л жишиг программ болсон. Автомат шинэчлэл хийдэг, лицензээр хамгаалагдсан, системд ачаалал өгөхгүй хурдан ажилладаг бөгөөд өнөөг хүртэл эдгээр модуль нь алдаагүй ажиллаж байна. Тус программ нь олон өөр программуудтай холбогдож ажиллах шаардлагатай байдаг нь программчлахад төвөгтэй цаг их иддэг болов уу. Microsoft Office-той ингэж холбогдож, зохицож ажилладаг өөр монгол программ үзээгүй. Мөн Опеноффис, Лайброффис, Microsoft Projects 2010, Visio 2013 зэрэг программууд дээр туршиж үзэхэд ямар ч асуудалгүй ажиллаж байв. Цаашид Adobe-н бүтээгдэхүүнүүдтэй холбогдож ажилладаг болгоно гэдэгт итгэлтэй байна. Монгол хүн бүрийн тооцоолуурт байх ёстой программ.

Би байгууллагынхаа захирлын туслах, жолооч, нарийн бичиг гээд бүхий л ажлыг хийдэг. Тиймээс өдөр тутамдаа албан бичиг боловсруулах шаардлагатай тулгардаг. Монгол хэлний дүрэм, үгс зэргийг сайн мэддэггүй хүний хувьд Болор спеллээр шалгахгүй л бол эргэлзээд байдаг болчихсон шүү. Миний өдөр тутмын минь ажлыг маш хөнгөвчилж өгдөг танай программыг ашиглаж байгаадаа сэтгэл хангалуун байдаг шүү.

“БОЛОР СПЕЛЛ”-ТЭЙ НАЙЗЛААРАЙ Зөв үү буруугаа ялгахгүй үед зүг чиг зааж өгдөг, эргэлдэж тээнэгэлзэж суухад эргэлзээг тайлж тусалдаг сайн найзтай байна гэдэг үнэхээр сайхан биз дээ. “Болор спелл” алдаа шалгуур бол итгэл даах үнэнч анд гэдгээ баталж чадсан. Үйлчлүүлэгчийн өгсөн флашийг нээнгүүт өөдөөс угтдаг өч төчнөөн алдаа мадгийг “Болор спелл” –ээр нэг харчихсан байхад дорхноо эв зүйгээ олчихно. Санамсаргүй буруу товчлуур дарсан байхад сайн найз маань засаад л өгнө. Буруу зөрүү бичсэн зарлал, хаяг, шошго, үг үсгийн алдаатай гарсан ном хэвлэлийг хараад “Болор спелл”-тэй найзлахгүй яав даа гэж хэлмээр санагддаг болж дээ.

Бичиг хэрэгтэй үргэлж ойр байдаг болохоор алдаатай баримт бэлдэж болохгүй. Үүнд маань "Болор дуран" их тус болдог. Би өөрийгөө зөв бичдэг хүн гэж боддог байсан боловч мэдэхгүй дүрмүүд, миний бодсоноос өөрөөр бичигддэг үгс өчнөөн байдаг юм билээ. Бас санамсаргүй алдах тохиолдлууд ч байна. Эргэлзээгээ арилгаад, зөвөө бататгаад явахад байнгын туслах минь "Болор дуран" болсон.